Henry James/Bir Kadının Portresi

Amerikan asıllı İngiliz yazar Henry James’in özellikle roman tekniği açısından çok ses getiren eseri Bir Kadının Portresi, isminden de anlaşılacağı üzere, bir kadının iç dünyasını en geniş hatlarından ele alarak ayrıntılarıyla anlatan enfes bir klasiktir.

Roman baş kişisi İsabel’in Amerika’dan İngiltere’ye teyzesiyle birlikte gelişi ile başlayan, eniştesinin ölümünün ardından büyük bir mirasa konmasıyla merak uyandıran ve nihayet aldığı hatalı kararlarla bir açmazda bocalamasıyla derinlik kazanan, içsel çatışmaların yaşandığı psikolojik bir öyküdür. İşte, bu yönüyle klasik edebiyatın bir örneği olmakla birlikte, gerçekçi anlatıma renk katan “yansıtma merkezi” tekniği ile söz konusu sınıflandırmadan bir ölçüde ayrılmakta, yeni roman anlayışına bir adım yaklaşmaktadır Bir Kadının Portresi. İsabel’i merkez kişi, bir odak noktası olarak belirleyen yazar, onun bitmez tükenmez iç dünyasını yine baş karakterin gözünden, bilincinden vererek romana yeni bir soluk getirmiştir. Öyle ki, sayfalar boyunca uzayan düşünsel betimlemeler de hep bu tekniğin örneğidir. Anlatıcı, doğal olarak zaman zaman araya girmekte ve belli noktaları belirtmekteyse de, okuyucuların dikkatini çekmeyecek önemsizliktedir bu ve dikkati tamamen karakterlerin ve olayların üzerine çekmesini engellememektedir.

İsabel’i merkez alan öyküde aslında kadın dünyası en ufak ayrıntısına değin işlenmiş, genç bir kızın hanımefendiliğe uzanan serüveninde hayalleri, hedefleri, beklentileri, korkuları ve içsel çatışmaları titizlikle işlenmiştir.

Güzel ve zeki bir genç kız olan İsabel Touchett’ın biri öz kuzeni olan birkaç hayranı bir tarafta, özgürlüğüne düşkünlüğü diğer tarafta, çekimine karşı koyamayarak evlendiği Osmond öbür tarafta… Hatalı bir karar olan evliliğin ağırlığı, kuzeninin hastalığı, yalnızlığı ve sorumlulukları arasında bocalayan İsabel’in öyküsünde yozlaşmış, geçmişini ve özünü unutmuş Amerikalılarla da karşılaşıyoruz.

Sinemaya da uyarlanmış olan Bir Kadının Portresi, kitapseverlerin okuması, kitaplığında yer alması gereken değerli ve özel bir başyapıttır.